بررسی اثر داغ ننگ بیکاری بر سلامت روان بیکاران

مقدمه: لینک و فلان (2013) معتقدند که شرایط اجتماعی، علل بنیادی بیماری -هنگامی‌که متغیرهای اجتماعی 1) بیماریهای مختلفی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، 2) از طریق مسیرهای خطر گوناگونی، بر بیماری تأثیر می‌گذارند، 3 در طول زمان بازتولید می‌شوند، 4) در دسترسی به منابعی که می‌توانند در اجتناب از بیماری و یا به حداقل رساندن عوارض بیماری، مورد استفاده قرار گیرند- هستند. علاوه بر متغیرهای قشربندی همچون طبقه، نژاد و جنسیت، رویدادهای استرس‌زا و متغیرهایی فرآیند-استرس همچون کیفیت حمایت اجتماعی از دید آنها واجد شرایط علل بنیادی همانند عوامل اجتماعی را دارا هستند. لینک و فلان نظریه علت اساسی را با هدف درک و پرداختن به یک مسئله خاص و مهم -تداوم سطوح شدید نابرابریهای اجتماعی-اقتصادی در سلامت و مرگ‌ومیر- بسط دادند. بااین‌همه، بسط استدلال علل بنیادی فراتر از این مشکل و به در برگرفتن سایر نتایج سلامت و مرگ‌ومیر و علل بنیادی غیر از پایگاه اجتماعی-اقتصادی می‌تواند مفید باشد. یکی از عوامل محیطی مؤثر در سلامت روان و جسمانی بیکاری است. از ویژگیهای بازار کار ایران مسئله بیکاری است که با ورود فارغ‌التحصیلان جدید ابعاد تازه‌ای نیز پیدا کرده است. تأثیر بیکاری بر سلامت روان و جسمانی افراد در تحقیقات فروانی مورد تائید قرار گرفته است. هدف از این تحقیق بررسی چرایی وجود این رابطه است که با بهره گیری از مفهوم داغ ننگ گافمن تلاش شده است پاسخی به این سوال داده شود. روش: مطالعه حاضر پیمایش و به لحاظ معیار زمان مقطعی بوده و برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه افراد ساکن شهر تهران بود که از لحاظ مشخصه نیروی کار در گروه جمعیت بیکار قرار داشته‌اند. حجم نمونه 384 نفر بوده که به صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای نیمه تصادفی از اداره‌های کاریابی سطح شهر تهران انتخاب شدند. برای سنجش سلامت روان از پرسش‌نامه سلامت عمومی و برای سنجش داغ ننگ بیکاری از مقیاس محقق ساخته در چهار بعد داغ ننگ ادراک‌شده، استراتژیهای مقابله‌ای، داغ ننگ معطوف به خود و رفتار تبعیض‌آمیز استفاده شد. یافته‌ها : مردان بیکار نسبت به زنان از وضعیت سلامت روانی کم‌تری برخوردار هستند. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که متغیرهای داغ ننگ ادراک شده، داغ ننگ معطوف به خود و استراتژیهای مقابله‌ای به ترتیب قوی‌ترین پیش‌بینی کننده‌های سلامت روان افراد بیکار هستند. بحث: تحقیقات در خصوص وجود داغ ننگ بیکاری چه در داخل و چه در خارج از ایران در مراحل ابتدایی خود است. نتایج تحقیق حاکی از آن بوده است که میزان داغ ننگ ادراک شده توسط بیکاران در جامعه در سطح بالایی است، که با درنظر گرفتن افزایش نرخ بیکاری در ایران لزوم توجه به آن از اهمیتی دوچندان نیز پیدا کرده است. همچنین یافته‌های تحقیق ما با نشان دادن نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی چون داغ ننگ در وضعیت سلامت روان افراد بیکار سهمی در پیشرفت ادبیات موجود بیکاری داشته است. وقتی از داشتن شغل آبرومند که از مؤلفه‌های مهم نشان‌دهنده سطح موفقیت افراد در جامعه است از افراد دریغ می‌شود داغ ننگ در اشکال پنهان و آشکار خود تمامی ابعاد پنهان و آشکار حیات فرد را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. این افراد به‌طور مداوم ناگزیرند این لکه ننگ را در زندگی روزمره خود پنهان و یا با تأثیرهای آن کنار بیایند. نتیجه منطقی این تنش عینی و ذهنی به‌تدریج سلامت روانی فرد را به مخاطره می‌اندازد. وقتی در جامعه‌ای فشارهای ساختاری به حدی است که فرد را مسئول همه چیز می‌داند در مقایسه با جامعه‌ای که با سازوکارهای حمایتی از افراد در برابر بحرانهای اقتصادی و اجتماعی حمایت می‌کنند بدیهی است که اهمیت داغ ننگ بیکاری و تأثیر آن در این دو ساخت اجتماعی با هم متناسب و برابر نخواهد بود.